Niềm tin và hiểu biết liên quan rất mật
thiết với ham muốn; và có lẽ, nếu chúng ta có thể hiểu rõ hai vấn đề này, chúng
ta có thể thấy ham muốn vận hành như thế nào và hiểu rõ những phức tạp của
nó.
Dường như đối với tôi, một trong những sự
việc mà hầu hết chúng ta hăm hở chấp nhận và quá quen thuộc là vấn đề của những
niềm tin. Tôi không đang chỉ trích những niềm tin. Điều gì chúng ta đang cố
gắng làm là, tìm ra tại sao chúng ta chấp nhận những niềm tin; và nếu chúng ta
có thể hiểu rõ những động cơ, nguyên nhân của sự chấp nhận, vậy thì có lẽ chúng
ta có thể không những hiểu rõ tại sao chúng ta bấu víu nó, nhưng còn cả được tự
do khỏi nó. Người ta có thể thấy được những niềm tin thuộc chính trị và tôn
giáo, thuộc quốc gia và vô số loại niềm tin khác nhau, phải gây tách rời con
người, phải tạo ra xung đột, hỗn loạn, và hận thù – mà là sự kiện hiển nhiên;
và tuy nhiên chúng ta lại không sẵn lòng từ bỏ chúng. Có niềm tin Ấn độ giáo,
niềm tin Thiên chúa giáo, niềm tin Phật giáo – vô số giáo phái và những niềm
tin quốc gia, vô số học thuyết chính trị; tất cả đều đang đấu tranh để thắng
thế nhau, để cố gắng thay đổi nhau. Rõ ràng, người ta có thể thấy rằng, niềm
tin đang tách rời con người, đang tạo ra tính không khoan dung; liệu có thể
sống mà không có niềm tin? Người ta có thể tìm ra điều đó chỉ khi nào người ta
có thể hiểu rõ về chính mình trong sự liên hệ với một niềm tin. Liệu có thể
sống trong thế giới này mà không có một niềm tin – không phải thay đổi những
niềm tin, không phải thay thế một niềm tin này bằng một niềm tin khác, nhưng
hoàn toàn được tự do khỏi tất cả mọi niềm tin, để cho người ta gặp gỡ sống mới
mẻ lại trong từng giây phút? Rốt cuộc, đây là sự thật: có khả năng gặp gỡ mọi
thứ mới mẻ lại, từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc, mà không có phản ứng bị quy
định của quá khứ, để cho không có hậu quả tích lũy mà hành động như một rào
chắn giữa chính người ta và sự việc hiện diện.
Nếu bạn suy xét cẩn thận, bạn sẽ thấy rằng
một trong những lý do của ham muốn chấp nhận một niềm tin là sự sợ hãi. Nếu
chúng ta không có niềm tin, điều gì sẽ xảy ra cho chúng ta? Chắc là chúng ta
rất sợ hãi về điều gì có lẽ xảy ra? Nếu chúng ta không có khuôn mẫu của hành
động, được đặt nền tảng trên niềm tin – hoặc Thượng đế, hoặc cộng sản, hoặc chủ
nghĩa xã hội, hoặc chủ nghĩa đế quốc, hoặc một loại công thức tôn giáo nào đó,
một giáo điều nào đó mà chúng ta bị quy định – chúng ta cảm thấy hoàn toàn bị
lạc lõng, phải không? Và sự chấp nhận của một niềm tin này không là sự che đậy
của sợ hãi đó – sợ hãi của thực sự không là gì cả, của trống không hay sao? Rốt
cuộc, một cái tách có ích lợi chỉ khi nào nó trống không; và một cái trí bị
nhét đầy bởi những niềm tin, những giáo điều, những khẳng định, những trích
dẫn, thực sự là một cái trí không sáng tạo; nó chỉ là một cái trí lặp lại.
Muốn tẩu thoát khỏi sợ hãi đó – sợ hãi của
trống không đó, sợ hãi của cô độc đó, sợ hãi của trì trệ, của không đến được,
không thành công, không đạt được, không là cái gì đó, không trở thành cái gì đó
– chắc chắn là một trong những lý do, phải không? Tại sao chúng ta chấp nhận
những niềm tin quá hăm hở và thèm khát. Và qua sự chấp nhận niềm tin, liệu
chúng ta hiểu rõ về chính chúng ta? Ngược lại, chắc chắn một niềm tin thuộc tôn
giáo hay chính trị cản trở hiểu rõ về chính chúng ta. Nó hành động như một bức
màn mà qua đó chúng ta đang quan sát về chính chúng ta. Và liệu chúng ta có thể
nhìn vào chính chúng ta mà không có những niềm tin? Nếu chúng ta xóa sạch những
niềm tin đó, nhiều niềm tin mà người ta có, liệu có bất kỳ cái gì còn lại để
quan sát? Nếu chúng ta không có những niềm tin mà cái trí đã tự-nhận dạng, vậy
thì cái trí, không còn sự nhận dạng, có thể nhìn vào nó như nó là – và vậy thì,
chắc chắn, có khởi đầu của hiểu rõ về chính mình.
Nó thực sự là một vấn đề rất lý thú, vấn đề
của niềm tin và hiểu biết này. Nó đã đảm trách một vai trò lạ lùng trong sống
của chúng ta! Biết bao nhiêu niềm tin chúng ta đã có! Chắc chắn một con người
càng có trí năng nhiều bao nhiêu, càng có văn hóa nhiều bao nhiêu, càng có ‘tâm
linh’ nhiều bao nhiêu, nếu tôi có thể sử dụng từ ngữ đó, anh ấy càng có ít khả
năng để hiểu rõ nhiều bấy nhiêu. Những người man rợ có vô số những niềm tin,
thậm chí trong thế giới hiện đại. Người ta càng chín chắn bao nhiêu, càng thức
tỉnh bao nhiêu, càng sáng suốt bao nhiêu, có lẽ người ta càng có ít niềm tin
bấy nhiêu. Đó là, bởi vì những niềm tin trói buộc, những niềm tin gây tách rời;
và chúng ta thấy điều đó xảy ra khắp thế giới, thế giới chính trị và thế giới
kinh tế, và cũng cả trong thế giới tạm gọi là tinh thần. Bạn tin tưởng có
Thượng đế, và có lẽ tôi tin tưởng không có Thượng đế; hay bạn tin tưởng sự kiểm
soát hoàn toàn mọi thứ và mọi cá thể của Chính thể, và tôi tin tưởng tính riêng
tư và mọi chuyện của nó; bạn tin tưởng rằng chỉ có một Đấng cứu rỗi và qua ngài
bạn có thể đạt được mục đích của bạn, và tôi không tin tưởng như thế. Vì vậy
bạn, cùng niềm tin của bạn, và tôi, cùng niềm tin của tôi, đang khẳng định
chính chúng ta. Tuy nhiên cả hai chúng ta lại đang nói về tình yêu, về hòa
bình, về sự hợp nhất của nhân loại, về một sự sống – mà có nghĩa hoàn toàn vô
nghĩa; bởi vì thật ra chính niềm tin là qui trình của sự tách rời. Bạn là một
người Bà la môn, tôi không là người Bà la môn; bạn là người Thiên chúa giáo,
tôi là một người Hồi giáo, và vân vân. Bạn nói về tình huynh đệ và tôi cũng nói
về tình huynh đệ như thế, tình yêu và hòa bình; nhưng trong thực tế chúng ta bị
tách rời, chúng ta đang phân chia chính chúng ta. Một con người muốn hòa bình
và muốn tạo ra một thế giới mới mẻ, một thế giới hạnh phúc, chắc chắn không thể
tự-tách rời chính anh ấy qua bất kỳ hình thức nào của niềm tin. Điều đó rõ ràng
chứ? Nó có lẽ chỉ là những từ ngữ; nhưng, nếu bạn thấy ý nghĩa và giá trị và sự
thật của nó, nó sẽ bắt đầu hành động.
Chúng ta thấy rằng, nơi nào có một qui
trình của ham muốn đang vận hành phải có qui trình của tách rời qua niềm tin,
bởi vì chắc chắn bạn tin tưởng với mục đích được an toàn về kinh tế, về tinh
thần, và cũng vậy phía bên trong. Tôi không đang nói về những người tin tưởng
vì những lý do kinh tế, bởi vì họ được nuôi dưỡng để lệ thuộc vào những công
việc của họ và vì vậy sẽ là những người Thiên chúa giáo, những người Ấn độ giáo
– không đặt thành vấn đề tôn giáo nào – miễn là có một công việc cho họ. Chúng
ta cũng không đang bàn luận về những người mà bám chặt vào niềm tin vì lợi ích
của sự thuận tiện. Có lẽ với hầu hết chúng ta nó cũng giống như thế. Vì sự
thuận tiện, chúng ta tin tưởng vào sự việc nào đó. Gạt đi những lý do kinh tế
này, chúng ta phải tìm hiểu sâu thẳm hơn vào nó. Ví dụ, một người tin tưởng
mãnh liệt vào bất kỳ thứ gì, thuộc kinh tế, thuộc xã hội hay thuộc tinh thần;
qui trình đằng sau nó là sự ham muốn thuộc tâm lý để được an toàn, đúng chứ? Và
rồi thì có sự ham muốn phải tiếp tục. Ở đây chúng ta không đang bàn luận
liệu có hay không có sự tiếp tục; chúng ta chỉ đang bàn luận sự thôi
thúc, sự thúc đẩy liên tục để tin tưởng. Một con người của hòa bình, một con
người thực sự muốn hiểu rõ toàn qui trình của sự tồn tại của con người, không
thể bị trói buộc bởi một niềm tin, đúng chứ? Anh ấy thấy được ham muốn của anh
ấy đang vận hành như một phương tiện để được an toàn. Làm ơn đừng lạc qua bên
kia và nói, tôi đang thuyết giảng không-tôn giáo. Đó không là quan điểm của
tôi. Quan điểm của tôi là rằng, chừng nào chúng ta còn không hiểu rõ qui trình
của ham muốn trong hình thức của niềm tin, phải có bất mãn, phải có xung đột,
phải có đau khổ và con người sẽ chống lại con người – mà nhìn thấy được mỗi
ngày. Vì vậy nếu tôi nhận biết, nếu tôi tỉnh thức được rằng, qui trình mang
hình thức của niềm tin này, mà là một biểu lộ của sự khao khát được an toàn
phía bên trong; vậy thì vấn đề của tôi không phải rằng tôi nên tin tưởng điều
này hay điều kia, nhưng rằng tôi nên làm tự do chính tôi khỏi ham muốn được an
toàn. Liệu cái trí có thể được tự do khỏi ham muốn được an toàn hay không? Đó
là vấn đề – không phải tin tưởng cái gì và tin tưởng sâu đậm bao nhiêu. Đây chỉ
là sự biểu lộ của những khao khát phía bên trong để được an toàn thuộc tâm lý,
để được chắc chắn về cái gì đó, khi mọi thứ trong thế giới đều quá không chắc
chắn.
Liệu một cái trí có thể, liệu một cái trí ý
thức có thể, một cá thể có thể được tự do khỏi ham muốn được an toàn này hay
không? Chúng ta muốn được an toàn và thế là cần sự trợ giúp của những bất động
sản của chúng ta, tài sản của chúng ta và gia đình của chúng ta. Chúng ta muốn
được an toàn phía bên trong và cũng thuộc tinh thần bằng cách dựng lên những
bức tường của niềm tin, mà là một biểu lộ của sự khao khát được chắc chắn này.
Liệu bạn như một cá thể có thể được tự do khỏi sự thôi thúc này, sự khao khát
được an toàn này, mà tự-biểu lộ chính nó trong sự ham muốn tin tưởng vào cái gì
đó? Nếu chúng ta không được tự do khỏi tất cả việc đó, chúng ta là một cái
nguồn của sự bất mãn; chúng ta không đang tạo hòa bình; chúng ta không có tình
yêu trong tâm hồn của chúng ta. Niềm tin hủy diệt; và điều này được thấy
trong sống hàng ngày của chúng ta. Liệu tôi có thể thấy về chính tôi khi tôi bị
trói buộc trong qui trình của ham muốn này, mà tự-biểu lộ chính nó trong việc
bám vào một niềm tin? Liệu cái trí có thể làm tự do chính nó khỏi niềm tin –
không phải tìm ra một thay thế cho niềm tin nhưng hoàn toàn được tự do khỏi nó
hay không? Bạn không thể trả lời bằng từ ngữ ‘có’ hay ‘không’ đối với điều này;
nhưng bạn có thể dứt khoát đưa ra một câu trả lời nếu ý định của bạn là phải
được tự do khỏi niềm tin. Vậy thì, chắc chắn bạn đến được mấu chốt là: bạn đang
tìm kiếm phương tiện để làm tự do chính bạn khỏi sự thôi thúc được an toàn. Rõ
ràng, không có sự an toàn phía bên trong sẽ tiếp tục, như bạn thích tin tưởng.
Bạn thích tin tưởng có một Thượng đế mà luôn luôn đang chăm sóc cẩn thận những
sự việc nhỏ nhoi tầm thường của bạn, chỉ bảo cho bạn nên gặp ai, nên làm gì và
nên làm nó như thế nào. Đây là suy nghĩ trẻ con và thiếu chín chắn. Bạn nghĩ
rằng Người Cha Vĩ đại đang nhìn ngắm mỗi người chúng ta. Đó là sự chiếu rọi
thuần túy của ưa thích cá nhân riêng của bạn. Chắc chắn điều đó không đúng
thực. Sự thật phải là cái gì đó hoàn toàn khác hẳn.
Vấn đề tiếp theo của chúng ta là vấn đề
hiểu biết. Liệu hiểu biết cần thiết cho hiểu rõ về sự thật? Khi tôi nói, ‘Tôi
biết’, hàm ý rằng có hiểu biết. Liệu một cái trí như thế có thể tìm hiểu và tìm
ra sự thật là gì? Và vả lại, chúng ta biết cái gì, mà chúng ta quá tự hào về
nó? Thật ra, chúng ta biết cái gì? Chúng ta biết thông tin; chúng ta đầy ắp
thông tin và trải nghiệm được đặt nền tảng trên tình trạng bị quy định của
chúng ta, ký ức của chúng ta và những khả năng của chúng ta. Khi bạn nói ‘Tôi
biết’, bạn có ý gì? Sự khẳng định rằng bạn biết, hoặc nó là sự công nhận về một
sự kiện, về thông tin nào đó, hoặc nó là một trải nghiệm mà bạn đã có. Sự tích
lũy liên tục của thông tin, sự thâu lượm vô vàn hình thức của hiểu biết, tất cả
tạo thành sự khẳng định ‘Tôi biết’; và bạn bắt đầu diễn giải điều gì bạn đã
đọc, tùy theo nền tảng quá khứ của bạn, ham muốn của bạn, trải nghiệm của bạn.
Hiểu biết của bạn là một sự việc trong đó một qui trình tương tự như qui trình
của ham muốn đang vận hành. Thay vì niềm tin chúng ta thay thế bằng hiểu biết.
‘Tôi biết, tôi đã có trải nghiệm, nó không thể bị phủ nhận; trải nghiệm của tôi
là điều đó, tôi hoàn toàn lệ thuộc vào nó’; đây là những biểu lộ của hiểu biết
đó. Nhưng khi bạn tìm hiểu nó, phân tích nó, quan sát nó một cách thông minh và
cẩn thận hơn, bạn sẽ phát hiện rằng chính sự khẳng định ‘tôi biết’ là một bức
tường khác đang ngăn cách bạn và tôi. Đằng sau bức tường đó, bạn ẩn náu, tìm
kiếm sự an toàn, sự thanh thản. Vì vậy một cái trí càng chất nặng hiểu biết
nhiều bao nhiêu, nó càng có ít khả năng hiểu rõ bấy nhiêu.
Tôi không biết liệu có khi bạn nào suy nghĩ
về vấn đề thâu lượm hiểu biết này – rốt cuộc, liệu hiểu biết có giúp chúng ta
thương yêu, được tự do khỏi những chất lượng kia mà tạo tác xung đột trong
chính chúng ta và với những người hàng xóm của chúng ta; liệu hiểu biết có khi
nào làm tự do cái trí khỏi tham vọng. Bởi vì, rốt cuộc, tham vọng là một trong
những đặc tính hủy hoại sự liên hệ, đưa con người chống lại con người. Nếu
chúng ta muốn sống thanh bình với nhau, chắc chắn tham vọng phải hoàn toàn kết
thúc – không chỉ tham vọng thuộc chính trị, kinh tế, xã hội, mà còn cả những
tham vọng nhỏ nhiệm nguy hại nhiều hơn, tham vọng thuộc tinh thần – để là một
điều gì đó. Liệu cái trí có khi nào được tự do khỏi qui trình tích lũy của hiểu
biết này, ham muốn để biết này?
Rất lý thú khi quan sát trong sống của
chúng ta hai vấn đề này, hiểu biết và tin tưởng, đảm trách một vai trò quan
trọng lạ thường. Hãy quan sát cách chúng ta tôn sùng những người có nhiều hiểu
biết và học thức biết chừng nào! Bạn có thể hiểu rõ sự quan trọng của nó chứ?
Nếu bạn muốn tìm ra cái gì đó mới mẻ, trải nghiệm một cái gì đó mà không là sự
chiếu rọi tưởng tượng của bạn, cái trí của bạn phải được tự do, đúng chứ? Nó
phải có thể thấy cái gì đó mới mẻ. Bất hạnh thay, mỗi lần bạn thấy cái gì đó
mới mẻ bạn liền mang vào mọi thông tin có sẵn, mọi hiểu biết, mọi ký ức quá khứ
của bạn; và rõ ràng bạn không thể nhìn ngắm, không thể thâu nhận bất kỳ cái gì mới
mẻ, mà không thuộc về cũ kỹ. Làm ơn đừng ngay lập tức diễn giải điều này thành
chi tiết. Nếu tôi không biết làm thế nào quay về ngôi nhà của tôi, tôi sẽ bị
lạc; nếu tôi không biết làm thế nào để vận hành một cái máy, tôi sẽ chẳng sử
dụng được bao nhiêu. Đó là một vấn đề hoàn toàn khác hẳn. Ở đây chúng ta không
đang bàn luận điều đó. Chúng ta đang bàn luận về hiểu biết mà được sử dụng như
một phương tiện dẫn đến sự an toàn, sự ham muốn bên trong thuộc tâm lý để trở
thành cái gì đó. Bạn nhận được gì qua hiểu biết? Uy quyền của hiểu biết, ảnh
hưởng của hiểu biết, ý thức của quan trọng, cao quý, ý thức của năng động và
mọi chuyện cùng loại? Một con người mà nói ‘Tôi biết’, ‘Có’ hay ‘Không có’ chắc
chắn đã ngừng tìm hiểu, đã không còn học hành toàn qui trình ham muốn
này.
Vậy thì, như tôi thấy nó, vấn đề của chúng
ta là chúng ta bị trói buộc, bị đè nặng bởi niềm tin, bởi hiểu biết; và
liệu cái trí có thể được tự do khỏi ngày hôm qua và khỏi những niềm tin mà đã
được thâu lượm qua qui trình của ngày hôm qua? Bạn hiểu rõ câu hỏi chứ? Liệu
tôi, như một cá thể và bạn, như một cá thể có thể sống trong xã hội này và vẫn
được tự do khỏi những niềm tin mà trong đó chúng ta đã được nuôi dưỡng hay
không? Liệu cái trí có thể được tự do khỏi tất cả hiểu biết đó, tất cả uy quyền
đó? Chúng ta đọc vô số kinh thánh, những quyển sách tôn giáo. Ở đó chúng đã
diễn tả rất cẩn thận phải làm gì, không được làm gì, làm thế nào đạt được mục
đích, mục đích là gì và Thượng đế là gì. Tất cả các bạn đều thuộc lòng điều đó
và đã theo đuổi điều đó. Đó là hiểu biết của bạn, đó là điều gì bạn đã thâu
lượm được, đó là điều gì bạn đã học hành; bạn theo đuổi con đường đó. Rõ ràng
điều gì bạn theo đuổi và tìm kiếm, bạn sẽ tìm ra. Nhưng đó là sự thật hay sao?
Đó không là sự chiếu rọi của sự hiểu biết riêng của bạn hay sao? Đó không là sự
thật. Liệu có thể nhận ra điều đó bây giờ – không phải ngày mai, nhưng ngay lúc
này – và nói ‘Tôi thấy sự thật của nó’, và buông bỏ nó đi, để cho cái trí không
bị khập khễnh bởi qui trình của tưởng tượng, của chiếu rọi này?
Liệu cái trí có thể được tự do khỏi niềm
tin? Bạn chỉ có thể được tự do khỏi nó khi bạn hiểu rõ bản chất phía bên trong
của những nguyên nhân khiến cho bạn bám chặt nó, không chỉ tầng ý thức bên
ngoài nhưng cả những động cơ ngấm ngầm của tầng ý thức bên trong nữa, mà khiến
bạn tin tưởng. Rốt cuộc, chúng ta không chỉ là một thực thể hời hợt đang vận
hành trên mức độ tầng ý thức bên ngoài. Chúng ta có thể tìm ra những hoạt động
tầng ý thức bên trong sâu thẳm hơn nếu chúng ta cho tầng ý thức bên trong một
cơ hội, bởi vì nó phản ứng mau lẹ hơn tầng ý thức bên ngoài. Trong khi cái trí
tầng ý thức bên ngoài của bạn đang suy nghĩ, đang lắng nghe và đang nhìn ngắm
một cách yên lặng, cái trí tầng ý thức bên trong năng động hơn nhiều, tỉnh táo
hơn nhiều và thâu nhận hơn nhiều; vì vậy, nó có thể có một câu trả lời. Liệu
cái trí mà đã bị khuất phục, đã bị ép buộc, đã bị kinh hãi, đã bị thúc đẩy phải
tin tưởng, liệu cái trí như thế có thể được tự do để suy nghĩ? Liệu nó có thể
nhìn ngắm mới mẻ lại và loại bỏ qui trình gây tách rời giữa bạn và một người
khác hay không? Làm ơn đừng nói rằng niềm tin mang con người lại cùng nhau.
Không phải như vậy. Điều đó rõ ràng rồi. Không tôn giáo có tổ chức nào đã từng
thực hiện được việc đó. Hãy nhìn chính các bạn trong quốc gia riêng của các
bạn. Tất cả các bạn là những người tin tưởng, nhưng các bạn có cùng nhau? Tất
cả các bạn có hợp nhất? Chính các bạn biết các bạn không-hợp nhất. Các bạn đã
bị phân chia thành quá nhiều đảng phái, giai cấp nhỏ nhoi tầm thường; bạn biết
vô số phân chia. Qui trình giống hệt như vậy khắp thế giới – dù phương Đông hay
phương Tây – những người Thiên chúa giáo đang hủy diệt những người Thiên chúa
giáo, đang tàn sát lẫn nhau trong những vấn đề nhỏ nhen tầm thường, đang xô đẩy
con người vào những trại tập trung và vân vân, nỗi sợ hãi kinh hoàng của chiến
tranh. Vì vậy niềm tin không hợp nhất con người. Điều đó quá rõ ràng. Nếu điều
đó là rõ ràng, và điều đó là sự thật, và nếu bạn thấy nó, vậy thì nó phải bị
xóa sạch. Nhưng điều khó khăn là rằng, hầu hết chúng ta đều không thấy, bởi vì
chúng ta không dám đối diện sự mất an toàn bên trong đó, ý thức cô đơn bên
trong đó. Chúng ta muốn có cái gì đó để nương tựa, dù nó là một Chính thể, dù
nó là một giai cấp, dù nó là chủ nghĩa quốc gia, dù nó là một vị Thầy hay một
Đấng Cứu rỗi hay bất kỳ điều gì khác. Và khi bạn thấy được sự giả dối của tất
cả điều này, vậy thì cái trí có thể – nó có thể kéo dài chỉ trong một giây –
thấy được sự thật của nó; mặc dù khi nó thụ hưởng no đủ, nó rơi lại. Nhưng thấy
một cách nhất thời cũng đủ rồi; nếu bạn có thể thấy nó trong một tích tắc, từng
đó đủ rồi; bởi vì lúc đó bạn sẽ nhận biết một sự việc lạ thường đang xảy ra.
Cái trí tầng ý thức bên trong đang làm việc, mặc dù tầng ý thức bên ngoài có lẽ
phủ nhận. Nó không là một giây xảy ra liên tục; nhưng giây đó là sự việc duy
nhất, và nó có những kết quả riêng của nó, thậm chí bất kể cái trí tầng ý thức
bên ngoài đang đấu tranh chống lại nó.
Vì vậy câu hỏi của chúng ta là: Liệu cái
trí có thể được tự do khỏi hiểu biết và niềm tin? Liệu cái trí không bị cấu
thành bởi hiểu biết và niềm tin? Liệu cấu trúc của cái trí không là niềm tin và
hiểu biết? Niềm tin và hiểu biết là những qui trình của công nhận, trung tâm
của cái trí. Qui trình đang khép kín, qui trình là tầng ý thức bên ngoài cũng
như tầng ý thức bên trong. Liệu cái trí có thể được tự do khỏi cấu trúc riêng
của nó? Liệu cái trí có thể không còn hiện diện? Đó là nghi vấn. Như chúng ta
biết, cái trí có niềm tin đằng sau nó, có sự ham muốn, sự thôi thúc được an
toàn, hiểu biết và sự tích lũy của sức mạnh. Nếu, bằng tất cả quyền năng và
quyền hành tối thượng của nó, người ta có thể tự-suy nghĩ cho chính người ta:
không thể có hòa bình trong thế giới. Bạn có lẽ diễn thuyết về hòa bình, bạn có
lẽ tổ chức những đảng phái chính trị, bạn có thể công bố trước mọi người; nhưng
bạn không thể có hòa bình; bởi vì trong cái trí là chính bản thể của sự tạo tác
mâu thuẫn, sự cô lập và sự phân chia. Một con người hòa bình, một con người
nghiêm túc, không thể tự-cô lập chính anh ấy và tuy nhiên lại nói về tình huynh
đệ và hòa bình. Nó chỉ là một trò chơi thuộc chính trị hay tôn giáo, một ý thức
của thành tựu và tham vọng. Một con người mà thực sự nghiêm túc về điều này, mà
muốn khám phá, phải đối diện vấn đề của hiểu biết và niềm tin; anh ấy phải vào
thăm thẳm của nó, để khám phá toàn qui trình của ham muốn đang vận hành, ham
muốn được an toàn, ham muốn được chắc chắn.
Một cái trí muốn ở trong một trạng thái mà
cái mới mẻ có thể hiện diện – dù nó là sự thật, dù nó là Thượng đế, hay bất kỳ
điều gì bạn muốn – chắc chắn phải không còn thâu lượm, không còn kiếm được; nó
phải xóa sạch tất cả hiểu biết. Chắc chắn một cái trí bị nhét đầy hiểu biết
không thể hiểu rõ cái đó mà là sự thật, mà là vô hạn.
TỰ DO ĐẦU TIÊN VÀ CUỐI CÙNG
THE FIRST & LAST FREEDOM
Lời dịch: ÔNG KHÔNG 2010
THE FIRST & LAST FREEDOM
Lời dịch: ÔNG KHÔNG 2010
CHƯƠNG VI
No comments:
Post a Comment