Ảo tưởng

Trước hết chúng ta hiểu đôi điều về ảo tưởng. Ảo tưởng

có nghĩa là thấy khi nó không có. Chân lí có nghĩa là thấy

khi nó có. Bất kì cái gì chúng ta thấy đều là ảo giác, bởi vì

chúng ta đưa cả bản thân mình vào trong việc thấy của mình;

kinh nghiệm của chúng ta không còn khách quan, nó trở

thành chủ quan. Bất kì cái gì đang có ở ngoài kia, nó không

tới chúng ta như nó vậy. Tâm trí chúng ta bóp méo nó, tô vẽ

nó, trang điểm cho nó, tỉa tót nó, làm cho nó lớn hơn hay nhỏ

hơn và thay đổi nó thành nhiều, nhiều dạng.

Thay đổi lớn nhất, lừa dối sâu sắc nhất, là ở chỗ chúng ta

liên kết bản thân mình với mọi thứ, mà thực tế chúng ta

không được liên kết chút nào. Ngay khi chúng ta được liên

kết thực tại bị mất và phóng chiếu mơ bắt đầu dường như

thật. Chẳng hạn, chúng ta gọi một thứ là ‘của tôi’ - nhà của

tôi... ngôi nhà đã có đó khi chúng ta còn chưa có và nó sẽ

còn đó khi chúng ta không còn nữa. Cái gì đó có thể hiện

hữu trước khi tôi hiện hữu, và sẽ tiếp tục sau khi tôi không

hiện hữu, cái không biến mất cùng với sự biến mất của tôi -

làm sao mà nó có thể là ‘của tôi’ được? Nếu tôi chết vào

khoảnh khắc này, ngôi nhà của tôi đâu có sập đổ hay biến

mất; thực tế nó thậm chí sẽ không biết rằng tôi đã chết. Thế

thì loại liên kết nào có thể có đó giữa bản thân tôi và ngôi

nhà đó? Mối quan hệ là gì? Ngày mai ai đó khác sẽ sống

trong cùng ngôi nhà đó và gọi nó là ‘của tôi’. Hôm qua ai đó

|

|

51 52

khác đã sống trong nó và người đó đã gọi nó là 'của tôi'. Ai

biết được bao nhiêu người đã móc ‘cái tôi’ của họ vào ngôi

nhà đó, và đã qua đời rồi? Nhưng ‘cái tôi’ đó không bao giờ

dán được lên ngôi này, và ngôi nhà đó cũng không thuộc về

ai cả; ngôi nhà thuộc về bản thân nó.

Trong thế giới này mọi thứ đều thuộc về cái ta riêng của

nó. Nếu chúng ta có thể hiểu được điều này đúng đắn chúng

ta sẽ có thể làm tan vỡ các ảo tưởng một cách dễ dàng.

Có một mảnh đất. Bạn gọi nó là cánh đồng của tôi, hay

khu vườn của tôi. Nếu không phải hôm nay, ngày mai sẽ có

lời đòi hỏi đưa ra về mặt trăng - Mĩ sẽ nói đấy là ‘của chúng

tôi’, Nga sẽ nói đấy là ‘của chúng tôi’. Cho đến hôm qua mặt

trăng đã không thuộc về ai cả; nó đơn giản có đó, nó đơn

giản thuộc về bản thân nó. Nhưng bây giờ người này hay

người nọ sẽ đòi hỏi sở hữu mặt trăng và sớm hay muộn sẽ có

tranh đấu và đương đầu. Cho tới tận bây giờ mặt trời vẫn

thuộc về chính nó, nhưng ngày mai mặt trời cũng có thể bị

đòi hỏi thuộc ai đó.

Cứ nơi đâu con người đặt chân tới con người đều gắn

luôn cái nhãn cho nó là ‘cái tôi’ của người đó. Tự nhiên

không chấp nhận cái nhãn của người đó, nhưng những người

khác phải chấp nhận, nếu không thì sẽ có đương đầu. Người

khác phải chấp nhận các cái nhãn bởi vì họ muốn đặt nhãn

của riêng họ vào mọi thứ. Cho nên nhà trở thành của ai đó và

mảnh đất trở thành của ai đó khác. Tại sao chúng ta nôn

nóng muốn dán cái nhãn ‘tôi’ này vào đâu đó vậy? Nôn nóng

là bởi vì càng nhiều chỗ và vật mà chúng ta dán được nhãn

này lên, hay kí tên vào đó, cái vòng ‘của tôi’ càng lớn hơn và

cái 'tôi’ cũng phát triển lớn hơn bên trong chúng ta.

‘Tôi’ lớn như số lượng những vật mang nhãn của nó.

Nếu ai đó nói rằng người đó có một sào đất thì làm sao cái

'tôi’ của người đó lớn bằng cái 'tôi’ của người khác, người

nói, “Tôi có một nghìn sào đất” được?

Với sự bành trướng của cái ‘của tôi’, cái 'tôi’ cảm thấy

dường như nó đang tăng trưởng lớn hơn. Nếu bành trướng

của cái 'của tôi’ giảm đi, cái 'tôi’ cũng co lại. Cho nên mọi

hòn gạch của 'tôi’ đều được làm từ cái ‘của tôi’. Vậy tôi có

thể nói 'của tôi' càng nhiều cách, lâu đài của cái 'tôi' càng

vươn lên cao hơn. Do đó trong toàn bộ cuộc đời mình, chúng

ta vẫn còn chỉ trong một cuộc đua: bao nhiêu thứ chúng ta có

thể dán nhãn của mình lên và nói, “Đấy là của tôi.” Trong

khi làm như vậy, trong khi chúng ta tiếp tục gán nhãn cho

mọi thứ, một hôm nào đó chúng ta chết, và bất kì chỗ nào

chúng ta đã đặt nhãn của mình, ai đó khác bắt đầu dán nhãn

của người ấy vào mọi thứ chúng ta đã gọi là ‘của tôi’.

Mọi thứ đều thuộc về bản thân chúng, không thuộc về

người nào cả. Chúng có thể được dùng, nhưng không thể có

chủ sở hữu. Chủ sở hữu là ảo tưởng, và trong khi chúng ta

dùng chúng, chúng ta nên có cảm giác biết ơn bởi vì chúng

ta đang dùng cái gì đó không thuộc về mình. Nhưng khi

chúng ta nói ‘của tôi’, mọi cảm giác về biết ơn đều biến mất

và thế giới mới về cái ‘của tôi’ được tạo ra. Cái đó bao gồm

tiền bạc, địa vị, danh vọng, giáo dục và đủ mọi thứ. Với

những thứ này điều đó có thể là được, nhưng điều đáng ngạc

nhiên hơn là ở chỗ những cái không liên can gì tới 'tôi’ cũng

được bao hàm. Chúng ta nói: tôn giáo của tôi, thượng đế của

tôi, thiên thần của tôi, đền đài của tôi - với cả những người

mà ‘tôi’ chẳng có quan hệ gì với bất kì cái gì. Và nếu điều đó

là có thể, thế thì không có khả năng nào giải phóng bản thân

người ta khỏi thế giới. Nếu tôn giáo cũng có thể là của tôi

hay của anh, nếu Thượng đế cũng có thể là của tôi hay của

anh, thế thì không có hi vọng nào cả. Thế thì chúng ta sẽ tìm

con đường ra khỏi cái ‘của tôi’ ở đâu? Nếu Thượng đế cũng

|

|

53 54

rơi vào trong phạm vi quyền lực của mình, thế thì không còn

lại chỗ nào cho cái ‘tôi’ đi đâu cả. Nhưng chúng ta đặt cái

nhãn ‘của tôi’ vào đền đài và nhà thờ và vào cả Thượng đế

nữa.

Bất kì nơi đâu con người tới, người đó cũng đem tới đấy

cả cái ‘của tôi’. Cố hiểu ngụ ý này. ‘Tôi’ thực tế trở nên lớn

hơn qua ‘của tôi’, nhưng cái ‘của tôi’ càng bành trướng hơn,

bất hạnh càng lớn hơn. Tăng trong 'tôi’ là tăng của bất hạnh,

bởi vì ‘tôi’ là vết thương. Và cái ‘tôi’ càng lớn, vùng nhạy

cảm đau càng lớn, cho nên nhiều vết thương hơn có thể phát

tác trên nó. Cũng tựa như ai đó có một vết thương thể chất

lớn luôn dễ gây ra đau đớn mọi lúc; bất kì một cử động

người đó thực hiện và điều đó gây đau. Vết thương lớn, trải

trên vùng rộng, một cái chạm khẽ là đủ gây đau. Cái ‘tôi’

càng lớn, vết thương càng lớn và cái đau cũng càng lớn.

Với việc bành trướng của cái ‘của tôi’, cái ‘tôi’ bành

trướng. Khi cái ‘tôi’ tăng lên, đau cũng tăng lên. Một mặt

người ta cảm thấy rằng hạnh phúc đang tăng lên, mặt khác

bất hạnh cũng tăng lên. Chúng ta càng làm tăng hạnh phúc

này, càng nhiều bất hạnh cứ tăng lên - và giữa hai điều này

ảo tưởng được mang theo. Nơi không có khả năng nào nói

cái ‘của tôi’ thì thế nữa chúng ta vẫn tiếp tục nói ‘của tôi’

một cách giả dối, vô nghĩa lí. Tay này bạn gọi là ‘của tôi’,

thân thể này bạn gọi là ‘của tôi’, đều không phải là của bạn.

Khi bạn không có, ngay cả thế thì xương, da, máu của tay

này vẫn tồn tại ở đâu đó; và chúng vẫn tồn tại ngay cả sau

bạn. Xương bên trong thân thể bạn, chúng đã từng là xương

trong biết bao nhiêu thân thể khác trước đây. Máu trong thân

thể bạn đã chảy trong thân thể của con vật nào đó hôm qua

và trong cây cối nào đó hôm kia. Ai biết được bao lâu, bao

nhiêu tỉ, tỉ tỉ năm rồi cuộc hành trình đã diễn ra? Ngay cả khi

bạn sẽ không có đó, không một hạt của thân thể bạn bị triệt

tiêu. Nó tất cả sẽ tồn tại. Nó sẽ trôi vào trong thân thể khác

nào đó.

Hiểu điều đó theo cách này: hơi thở bạn vừa thở xong,

khoảnh khắc trước nó đã ở bên trong người ngồi cạnh bạn.

Khoảnh khắc trước người đó đã gọi nó là hơi thở của tôi, và

khoảnh khắc sau nó không còn thuộc vào người đó chút nào

nữa, nó đã trở thành của ai đó khác.

Cuộc sống không chấp nhận đòi hỏi của bất kì ai về nó

và cứ chảy đi từng khoảnh khắc. Nhưng chúng ta cứ đòi hỏi.

Ảo tưởng này về đòi hỏi, đây là ảo tưởng sâu sắc nhất của

con người.

Cho nên bất kì khi nào một người nói ‘của tôi’, người đó

rơi vào trong dốt nát. Kinh này là để phá vỡ chính ảo tưởng

này. Không chỉ đất không phải là của tôi, nhà không phải là

của tôi, tiền bạc không phải là của tôi - ngay cả thân thể này

cũng không phải là của tôi nốt. Thân thể bạn được tạo nên từ

các nguyên tử của bố mẹ bạn. Các nguyên tử đó tồn tại trước

khi có bạn, và chúng đến với bạn sau cuộc hành trình dài.

Trước bố mẹ bạn, chúng đã ở trong thân thể bố mẹ họ.

Những nguyên tử này đã có cuộc hành trình dài hàng triệu

năm; bây giờ chúng thiết lập nên thân thể bạn. Thân thể đó

nữa cũng là cánh đồng, mảnh đất mà bạn được bắt rễ vào,

nhưng bạn không phải là nó. Bạn không phải là thân thể, bạn

tách biệt khỏi nó.

Kinh này nói một người không chỉ không là thân thể, nó

thậm chí còn đi sâu hơn và nói con người thậm chí không

phải là tâm trí, bởi vì tâm trí cũng là một thứ tích luỹ.

Bạn có một ý nghĩ nào mà có thể là của bạn không, mà

bạn có thể nói là của bạn không? Chẳng có ý nghĩ nào cả.

Một số ý nghĩ đến từ truyền thống, một số từ kinh sách, một

số từ nghe ai đó, một số thì từ việc đọc sách báo - chúng đã

|

|

55 56

đến từ một hay nhiều nguồn ngoài khác. Nếu bạn tìm kiếm

sơ đồ sinh của từng ý nghĩ riêng lẻ, nếu bạn nhìn vào cuộc

hành trình của từng ý nghĩ riêng lẻ, bạn sẽ thấy bạn không có

một ý nghĩ riêng nào của mình cả, tất cả chúng đều là đồ vay

mượn; chúng đã đến với bạn từ đâu đó.

Không một ý nghĩ nào đã bao giờ là nguyên bản, mọi ý

nghĩ đều là vay mượn. Nhưng chúng ta cứ cho là ngay cả

một ý nghĩ cũng là ‘của tôi’.

Nhớ lấy, ngay cả một hơi thở cũng không thể gọi là ‘của

tôi’ được; ý nghĩ là vật chất tinh tế hơn nhiều. Đi ngày càng

sâu hơn vào trong phân tích này, người ta tới đâu?

Upanishad đã đi đến đâu? Phật đi tới đâu? Mahavira đã tới

đâu? Tiếp tục phân tích này, dùng kiểu phủ định, “Tôi không

là cái này, tôi không là cái này”; khi cuối cùng không còn lại

cái gì để bị phủ định, khi không còn gì về cái tôi thậm chí có

thể nghĩ liệu nó là của tôi hay không, cái còn lại ngay cả

thế... Khi không gì còn lại để cắt bỏ, khi tất cả các quan hệ

đều bị phá vỡ và không có gì còn lại mà có thể còn bị đập ra

nữa, cái thậm chí còn lại như thế chính là điều Upanishad đã

gọi là sakshi, nhân chứng.

Có một thế giới lớn quanh

Trích từ cuốn Ngón tay chỉ trăng, Osho

http://ckhlena.files.wordpress.com/2011/02/ntct.pdf