Khoa học nhận thức (cognitive
science) cũng như khoa học thần kinh cũng thao thức đi tìm cái ngã, đi tìm
consciousness. Câu hỏi trong khoa thần kinh não bộ là, các tế bào óc, các tế
bào thần kinh hoạt động như thế nào mà sản xuất ra được tâm thức, ý thức? Người
ta coi tâm thức như là một sản phẩm của hệ thần kinh, của não bộ.
Chúng ta đã từng lấy ví dụ
những con ong trong một bầy ong. Một tổ ong được làm bằng những con ong cá
nhân, mỗi con ong có ruột, có chân, có cánh riêng. Ấy vậy mà khi hành động thì
tất cả con ong hành động như một cơ thể. Chúng ta có cảm tưởng như là có một
trung tâm chỉ huy các con ong. Nó làm rất hay!
Cũng như khi ta thấy một đàn
cá mấy ngàn con đang bơi lội dưới biển. Đàn cá bơi lội như có một sự điều
khiển, trong khi đó toàn là những con cá cá nhân. Nó đang bơi về một hướng, vậy
mà khi xoay trở lại một cái thì tất cả đều xoay đồng bộ mà không có con nào
đụng vào con nào, giống như có một lực lượng nào, một cái ngã nào điều khiển
vậy. Cảm tưởng đó rất là rõ rệt khi chúng ta thấy đàn cá bơi lội.
Những tế bào trong cơ thể của
ta cũng vậy. Nó làm việc chung với nhau để làm phát hiện ra những cái như hơi
thở có ý thức. Hơi thở có ý thức trở lại nhận diện, ôm ấp, nâng niu những tế
bào đó. Các tế bào trong cơ thể của mình làm việc đồng bộ giống như một dàn
nhạc mà không cần có một nhạc trưởng. Các nhà khoa học bắt đầu thấy được tính
vô ngã của cơ thể, của não bộ, của vạn vật.
Mười giáo của tông Hoa Nghiêm, Thích Nhất Hạnh
No comments:
Post a Comment